KARADAYI KÖYÜ VE TARIHÇESI
Karadayi; güneyde Yünören(Kölete),Kuzeyde Koramaz dagi ve Güllüce köyü,Batida Akmescit(Zerezek) ve Koçcagiz köyü,Doguda Elbasi ve Köprüpasi(Ekrek ) ile sinirlari olan sirin bir Zamanti Köyüdür.
Karatay Kervansarayi ile iç içe, kervansarayi anlatmadan,bilmeden köyü anlatmamiz mümkün degildir.Ismi ile özdeslesmis Karatay Kervansarayi Selçuklu Devrinden kalan büyük abidelerden biridir. 1.Alaeddin Keykubad’ in yüksek iltifatlarina olmus.Atabey Cellaleddin Karatay tarafindan 1236-1244 yillari arasinda dogu ile batiyi,Türkiye ile Suriye, Hicaz, Hindistan’i baglayan,Kayseri’den bir menzil ( 40 Km) uzaklikta.Sahibinin adi ile anilan Karadayi(Karatay) köyü sinirlari içinde bulunmaktadir.
O zaman sarahor(Zerahor) köyünün arazisinin içine yapilan kervansaray iki bölümden olusmaktadir. 1-Arka Kisim(Kubbeli):Aleaddin Keykubat zamaninda 1236-1240 tarihleri arasinda. 2-giriş:Giyaseddin Keyhüsrev tarafindan 1240-1244 yillarinda yapilmistir.Ön giris ve arka giris kapilari üzerinde kitabeler vardir.
O zamanlar kervansaraylarin önemi büyüktü. Ekonomi ve sosyal birçok görevi birden yerine getiriyordu. Ayni zaman da yolculari yagmacilardan, Eskiya’dan, koruyor. Emniyetli bir konak yeri, Demir kapilar kapandiginda kalin yüksek müstahkem duvarlari ile bir kale görevi görüyordu.
Kervansarayin en önemli görevlerinden biri de yolcularin her türlü ihtiyaçlarinin, yemek, yatak, erzak, ticari esyalarin kondugu depolar, ahirlar, yemlikler, nalbanti, ayakkabi tamircisi, hamami, ibadet yeri temin edildigi yerlerdi. Kervansarayda zengin-yoksul, din-dil ayrimi yapilmadan herkese ayni davranilmasi ( Vakfiyede ) gerekiyordu.
Bütün bu görevleri icra eden kervansaray bir vakif idi. Bu vakif üç kisilik bir mütevelli heyetince idare edilirdi. Kervansaray kendine ait vakif gelirleri ile masraflarini karsilar, artan para ile yeni vakif arazileri satin alirdi.
Kervansaray’a ait vakif köyleri, O günkü Karatay köyünün komsularini da belirtiyor. Ilk vakif arazisi içinde Sarahör ( Zerahör ) köyü 72 hane, Kölete köyü bunun sinirdasi olan “Likondon” köyü 299 hane, onun sinirdasi olan “Ekreg”, onun sinirdasi olan “Hasriye”, onun sinirdasi olan su basinda bulunan Manastiriz, bitisiginde Mahsis köyü dagin yamacinda, Onun bitisiginde Güney köy ( Süleymanli Cemati ) Sakaltutan, Gülveren, Süleymanli köyü ( Ahalisi Müslüman ).
Kervansarayin bulundugu Karatay köyü 66 hane olup bunun 4/1 Karatay’in neslinden olup, Bu köy vergiden muaftir. Ayrica bu köyde bir degirmen ile kervansarayin Güney dogusunda ( Disinda ) 15 adet dükkan ile gida depo ve hayvan yemleri için ambarlar bulunmaktadir.
Vakif namede Karahisar-i Behrimsah kasabasinda bir han Kayseri sehrinde kasaplar çarsindaki hanin tümü, evler ve çayirliklar, 334 mudd tohum alan 29 parça tarla, meshed köyünde 4 ev, 1 firin, 19 tarla vakif arazileri olarak belirtiliyor.
Vakfiyelerde adi geçen köylerin halki Müslüman olsun Hiristiyan olsun Öz Türkçe isimler tasiyorlar.
Kervansaray Osmanli devrinin sonlarina dogru eski önemini yitirmis. Buna sebeple Asya’ya yeni yollarin bulunmasi milletler arasi ticaret azalmis. Köyün nüfusu Kanuni devrinde 700 kisiye düsmüs.
Kervansaray basit bir zaviye ( Zaviye-i Karatay sultan) haline gelmis, zaviye olduktan sonra köyden de vergiler alinmaya baslamis.
Kervansarayin kurulmasi ile baslayan ipek yolu Bünyan üzerinden gitmesi ile han ve köy eski cazibesini yitirmis, küçülmüs 1935 nüfus sayiminda 485 kisi kalmistir.
Kayseri – Malatya yolunun 2000’ li yillarda tekrar faaliyete geçmesi ile birlikte köy yavas yavas gelismeye göç almaya basliyor.
Köyde okuma yazma orani yüzde birlerde iken 1943 yilinda Egitmen olarak atanan Merhum Halis Özcan’la ataga kalkiyor. Bir yil Sefigin konaginda, bir yil Sali Çavusun odasinda, 1946 yilinda köyde okulun imece usulü (muhtar Durdu Topal) ile yapilarak egitime açilmasi ile Mehmet Can, Menduh Bayram, Mustafa Koçer’le doruk noktasina ulasiyor. Bu gün 150 kisinin üzerinde Ögretmen, Polis, Subay, Doktor, Avukat, Imam, Mühendis, Devlet Memuru var.
Bu gelismeye 1962 yilinda açilan Karatay halk kütüphanesinin de önemi var. Sagolsun Hakki Tombul ilçelerde dahi kütüphane yokken kütüphanenin açilmasina vesile oldu.
Köyümüzden yetisen hayirseverler dogduklari bu topraklarda bir eser birakmak için yarisiyorlar.
Köyümüze Muzaffer Oflaz tarafindan tam teçhizatli bir Ilkögretim Okulu ile bir Saglik Ocagi yaptirmistir. Yine Alim Sunguroglu tarafindan bir Kuran Kursu, yapilmistir. Köyde bir Camii, Imam Lojmani, 2 Adet Ögretmen Lojmani, Köye ait 5 Dükkan, 1 Kahvehane, 4 Adet Mahalle Firini, 1 Adet Muhtar Odasi. Yine hayirsever Nevzat Çakir tarafindan Mezarlik duvari çevrilmistir.
Okulumuzda 100’den fazla Ögrenci egitim görüyor.
Köy nüfusunun üç de ikisi Kayseri ve baska illerde ikamet etmektedir.Köye ulasim her gün her saat mümkündür.
HAZIRLAYAN
TALİH ÖZEL
lise mezunu
Kaynaklar:
Karatay Vakfiyesi: Halil Edhem
Selçuklular Devri: Prof. Osman Turan
Celalettin Karatay Vakfiyesi: Prof. Osman Turan
Kayseri’de Kutsal Mekanlar: Prof. Hasan Göngör
1872 Vergi Kayitlari
KARATAY KÖYÜ KABİLE REİSLERİ
Topal Osman og.Osman
Hükme? Og.Haci Kasbar
Sami kethüda? Og.Osman
Sungur og.Osman
Kör Ali og.Mehmet
Kalyoncu og.Hüseyin
Ardiçli og.Mükrimin
Kaz dagli og.Duran
Oflaz og.Duran
Seyfi og.Ali
Hasan kethüda og.Mahmut
Kara hasan og.Mehmet
Sedar og.Ömer
Saban og.Ali
Kör kayin og.Bekir
Bey zade og.Resit
Torcul og.Mehmet
Tombul og.Asik
Maksut og.Ahmet
Çorakçi og.Ahmet
Saban og.Ali....
Durmus og.Ömer
Kangalci og.Mustafa
Tek nisan og.Sallahan
Seyfi og.Haci kethüda
Seyit og.Ahmet
Mektep =1
Develik =1
Han =1 Karatay vakfi
Hane =69
Yoncalik =7 parça (Bag ve bahçe yoktur)
Ekilir arazi =8462 dönüm
Yer adlari
Köy önü Göbüler mevki
Burhan.... Yukari agil
Çorak kuyu mevki Ekenek yolu mevki
Zerezek yolu Kör Kuyu
Bal durak ? mevki Çirpilik
Zerek deresi Ekrek Yolu
Kizilören Yolu Biderkesen
Dörtler Asit
305- Karye-i Karatay Sultan el galle tamamen vakf-i zaviye-i Karatay Sultan m,
Neferen : 21
Bennâk : 13
Mücerredân : 2
Çift : 3
Nîm : 3
Hâsil :
Hinta keyl 72.5 kiymet : 362
Sacir keyl 50 kiymet : 200
Resm-i bostan : 5
Resm-i çift ve dönüm : 1.206.5
Resm-i bennâk : 156
Resm-i mücerredân : 12
Resm-i tapu : 10
Resm-i kevvâre : 5
Resm-i duhan ve yatak : 15
Resm-i destbâni : 20
Resm-i yava : 12
Resm-i arûsiyye : 30
Bad-i hava : 50
Adet-i agnam hass : 200
Minha
Hububat vakf : 568
Rüsumat : 716.5
An veled-i Karatay Sultan -kaddese sirrehu- der karye-i mezbûr
Neferen : 44
Hüseyin veled-i Mehmed
Ramazan veled-i Hüdaverdi
Saban birader-i diger
Pirgalib birader-i diger
Abdülgani veled-i Kiliç Fakih
Abdürrahman birader-i o.
Veli veled-i Canyar
Abdi veled-i o.
Mahmud veled-i Küçük
Sofi veled-i o.
Abdülkerim birader-i o.
Mirza birader-i diger
Mehmed veled-i Küçük
Saban veled-i o.
Seyyid Ahmed veled-i Küçük
Kasim veled-i o.
Ahi veled-i Sah Veli
Mehmed veled-i o.
Ümmet veled-i Kaya
Haydar veled-i o.
Tanriverdi veled-i Kara
Hüseyin veled-i o.
Seyh Piri veled-i Seyhnazir
Abdüsselam veled-i o.
Seyh Nazir birader-i o.
Seyh Ibrahim birader-i o.
Seyh Ismail birader-; diger
Ebülhayr veled-i Seyhnazir
Yakub veled-i o.
Haci Bereket veled-i Ali
Ahmed veled-i Veli
Selim birader-i o.
Mahmud birader-i diger
Ebül Kasim birader-i diger
Abdül Kasim birader-i diger
Seyh Ümmet veled-i Seyh Selim
Abdullah veled-i o.
Süleyman veled-i Seyh Dursun
Yusuf veled-i o.
Davud veled-i Turak
Mirza veled-i Seyh Isa
Isa veled-i o.
Musa birader-i o.
Tanriverdi birader-i diger
Ellerinde Alaüddevle ve Ali Beg merhumdan resm-i ganem vesair avâziz-i divâ-niyye ve tekâlif-i örfiyeden muaf ve müsellem olmak içün temessükleri olub ve bab-i saadetden dahi olugeldikleri üzere yine tesvid idesin deyu hükm-i serif ibraz itdükleri mukayyedi kayd olundular deyu mukayyed bulunmagin alâ vuku kayd olundu.
Kaynak: Maras Tahrir Defteri 1563 Kayitlari.
HAZIRLAYAN : TALİH ÖZEL
CEP : 0536 249 47 31
e-mail: miroglu_libyana_38@hotmail.de
SAYGI ve SEVGİLERİMLE
MİROĞLU
